Cinnet Getirilir mi, Geçirilir mi?

Recep Hilmi TUFAN | rehitu.com
By -
30
"Cinnet geçirilir mi, getirilir mi?" diye benim gibi çok kafa yoran olmuş yaptığım araştırmada gördüğüm kadarıyla. Her ne kadar güvenip inanmasam da ilk referans olarak TDK sitesine bakarım ben bu konularda. TDK, her ikisine de onay vermiş ve her ikisinin de doğru olduğunu söylemiş.



Tariflerinde küçük farklılıklar var ama:

Cinnet geçirmek: delirmek, aklını kaçırmak
Cinnet getirmek: bir an için delilik belirtisi göstermek

Bu açıklamaların ardından farklı kaynaklardan araştırmaya geçtim. Yazıma devam etmeden söyleyeyim; ben daha çok "cinnet geçirmek" deyimini kullanıyorum. "cinnet getirmek" bana saçma geliyor. Yazı sonunda fikrim değişecek mi bakalım!

Hakkı DEVRİM de zamanında Radikal'de bu konuda gelen bir soruyu cevaplamış:


Yukarıda Hakkı DEVRİM'in Dil Yâresi köşesinden okuduğumuza göre doğrusu "cinnet getirmek" imiş. Hakkı DEVRİM bu konularda yabana atılamayacak bir referanstır ne de olsa.

Ekşi Sözlük'te ve diğer sözlük sitelerinde de bu konularda ahkam kesmiş yazarlar. Kimisi "cinnet geçirmek" doğru derken kimisi de "cinnet getirmek" doğru demiş. Ekşi'den TheirGreatMasquerader rumuzlu yazar "cinnet geçirmek"in doğru olduğunu "kriz geçirmek" ile kıyaslayarak savunmuş.


Yine Ekşi'den What Can I Do Sourtimes da ancak "cinnet(i) getirmek" şeklinde doğru bir kullanım olabileceğini söylemiş.


Uludağ Sözlük'ten CikarinBeniBuradan rumuzlu yazar da arasındaki küçük anlam farkına dikkat çekmiş. Bu ayrım bana en mantıklı olanı geldi. Aynı şekilde E-Zeka.net isimli site de bu anlam farkını ortaya koymuş yazısında.


DilForum diye bir site var. Lise dönemlerinde ben de dilci olduğum için abone idim. (Yazıyı tamamladıktan sonra bir bakayım aboneliğim duruyor mu acaba?) Burada da tartışılmış bu konu. Huckster isimli kullanıcının açıklaması gayet iyi.


DilForum'un bahsekonu kullanımlar hakkında bir de anketi varmış. Ankete ben oy verdiğimde durum şöyle idi.


Bir güncel anket de biz koyalım ve yazıyı sonlandıralım. Siz hangisini kullanıyordunuz? Bu yazıdan sonra kullandığınız deyim değişecek mi? Hangisi doğru sizce? Hem anketimize katılıp hem de yorum yaparsanız sevinirim.


Güncelleme: 26.11.2020
İlk Paylaşım: 08.10.2017

Yorum Gönder

30Yorumlar


Yorumlarınızla yazıma katkıda bulunduğunuz için teşekkür ederim.

Forum'a da beklerim...

  1. Cinnet geçirmek deyimine daha alıştık sanki. Hep öyle kullanıldığından. Ama örnektekine cinnet demiyorum, bildiğin planlıyarak ve canavarca hisle adam öldürmek. Hala da sebebi bilinmiyor belki sapkın tarikatlar vs. işi. Sonuçta olan zavallı kızcağız ve ana,babasına oldu. Herkes cinnet geçirme bahanesine sarılıyor. :(

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Örnekteki Karabulut cinayetinin iç yüzü hâlâ daha adamakıllı aydınlatılabilmiş değil. Dediğiniz gibi olan yine garibana oldu. :(

      Sil
  2. Bu konuyu ben de merak ediyordum, tevafuk oldu.
    Her ne kadar "cinnet" durumu hoş bir durum olmasa da yaşanabilen bir şey. Bana da "cinnet geçirmek" tabiri daha yakın geliyor.
    Emeğinize sağlık, güzel bir içerik olmuş.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ne diyelim o zaman kimse ne cinnet getirsin ne de cinnet geçirsin. :)

      Sil
  3. Cinnet geçirmek deyimi diyorum .)

    YanıtlaSil
  4. Cennet geçirmek deyimini daha çok duyuyorum sanki.Oyum bu yönde olacak.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Siz de benim gibi cinnet geçirmek deyimini daha çok duyanlardansınız o zaman.

      Sil
  5. Cinnet geçirmek olarak kullanıyordum. Bazı kelimeleri düşündükçe saçma gelir ya bana öyle oldu şimdi. Üçüncü bir fiil mi bulsak acaba?
    Getirmek saçma bence. Götürmenin zıddı gibi. Ne alaka değil mi? Kaza geçirmek, hastalık geçirmek bunlar kullanılıyor. Ona kıyas edilebilir diye düşünüyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. "Cinnettirmek" diye bir kullanım fena olmaz herhalde. :)

      Sil
  6. Cumhuriyet'te çalışırken tartışma konularından biriydi bu. Biz cinnet getirmek olarak yazardık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cumhuriyet bu konularda en hassas gazetelerden birisi bildiğim kadarıyla. O yüzden dikkate alınmalı. Teşekkürler...

      Sil
  7. Ne kadar guzel bir konu. Merakiniz sayesinde biz de bilgilenmis olduk. Rahmetli Hakki Devrim diyorsa dogrudur zaten. Genellikle haber metinlerinde getirmek kullaniliyor. Ama bazen kelimeler toplumun en cokbenimseyip konusmadilinde yaygin kullandigi sekliyle kaliyor ve bu da artik o kelimeyi o halinde dogru kabul etmemizi sagliyor diye dusunuyorum. Tesekkurler :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dediğiniz gibi galat-ı meşhur olmuş bir sürü örnek var. Keşke öyle olmasa dediğimiz örnekler aslında bunlar. Teşekkürler yorumunuz için...

      Sil
  8. Ben de cinnet geçirmek olarak kullanıyordum. Ötekini hala içselleştiremedim, rahmetli Hakkı Devrim' in görüşlerine kıymet vermeme rağmen. :) yine güzel bir konu.. ellerinize sağlık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kalbim "geçirmek", mantığım "getirmek" diyor. Bakalım ilk kullanımımda hangisi çıkacak benim de. :)

      Sil
  9. Redhouse'un 1880'lerde yayınlanan sözlüğünde de jinnet ghetirmek şeklinde yazılmış. Cinnet geçirmek şekli sonradan çıkmış. Zaten nedamet getirmek "pişmanlık getirmek" - cinnet getirmek "delilik getirmek" uyumlu görünüyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eski bir yazıma yaptığınız bu katkınız için çok teşekkür ederim. Yazıyı güncellemek gerektiğini de anladım bu şekilde.

      Sil
  10. Abi yine çok yönlü bir yazı olmuş :) Herkeslerin görüşüne yer vermişsin. Televizyonlarda cinnet getirdi çok kullanılıyor. Kulağımız ona daha aşina.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Olumlu yorumların için teşekkür ederim kardeşim. 3 sene önceki yazımı güncelleyip tekrar paylaştım.

      Sil
  11. cinnet getirmeyi duymamıştım daha önce
    hep cinnet geçirmek diye kullanılır diye bilirdim
    aydınlanmış oldum
    sağolasınız

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben de "geçirmeyi" tercih edenlerdenim aslında ama ikisi de kullanılıyor ve doğru.

      Yorumunuz için teşekkür ederim MaviAnne.

      Sil
  12. Cinnet getirmek/geçirmek..Aslında bunun Türkçe karşılığı argo bir kelime "kafayı yemek"de olabilir,herhalde.."Vah zavallı,kafayı yedi!" gibi..İlginç bir araştırma olmuş,emeğinize sağlık..😊

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O da uygun bir karşılık aslında Ertuğrul Bey. Katkınız için teşekkürler...

      Sil
  13. I just know the different by reading your post...
    Thank you for sharing

    YanıtlaSil
  14. cinnet yapılııır kikiki :)

    YanıtlaSil
  15. Benim aklıma cinnet geçirmek olarak yerleşmiş. Bundan sonra da böyle kullanmaya devam ederim iyi ki TDK iki kullanımı da kabul etmiş :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aynen öyle. Cinnet getirmek bana hâlâ uzak bir kullanım. :)

      Sil
Yorum Gönder

#buttons=(Anlaşıldı, Tamam!) #days=(20)

Bu blogda çerezler kullanılmaktadır. Şimdi Kontrol Et!
Ok, Go it!