Bugün Bursa Karacabey'de Küçük Sanayi'de iken namaz kılmak için camiye gitmiştim. Orada şu uyarı levhasıyla karşılaştım:
"İşiniz bitince takunyeleri yerine koyunuz!" gayet açıklayıcı bir uyarı ancak "takunyeler" ifadesi kafamı karıştırdı. Doğrusunun "takunya" olduğunu biliyordum ancak uzun zamandır Dilim Dilim Türkçe'ye malzeme çıkmadığı için değerlendirmek istedim. Dilimizde doğru kullanımı "takunya", "takunye" ifadesi bir hata olmuş. Ben bir yandan da "takunya" kelimesinin kökenini merak ettiğim için onu da araştırdım.
Takunya kelimesi dilimize İtalyanca "taccone"den gelmiş. İtalyanca "tacco", "topuk" demektir. "Taccone" ise "büyük topuk" anlamına gelmektedir. "-one"yi büyütme eki gibi düşünebiliriz. Bu kelimenin çok daha eskisi ise Yunanca'ya dayanmaktadır. Yunanca'da "τακούνι" kelimesi "tahta topuk" demekmiş. Sizlerin de bildiği üzere biz tahta terliklere, nalınlara "takunya" deriz. Sanırım bu uyarı levhasını yazan adam İtalyanca biliyormuş da o yüzden "takunye" yazmış. "Taccona" olsaydı kökeni "takunya" yazardı. :)
Plastik terlikler karşısında var olma mücadelesi veren takunyalar şimdilerde cami şadırvanlarında ve hamamlarda az da olsa görülüyor ancak her geçen gün önemini kaybetmeye yüz tutuyor. Üreten firma da çok yoktur herhalde. Takunya güzel isim aslında be! :) Kaybetmeyelim bu değeri bence...
"İşiniz bitince takunyeleri yerine koyunuz!" gayet açıklayıcı bir uyarı ancak "takunyeler" ifadesi kafamı karıştırdı. Doğrusunun "takunya" olduğunu biliyordum ancak uzun zamandır Dilim Dilim Türkçe'ye malzeme çıkmadığı için değerlendirmek istedim. Dilimizde doğru kullanımı "takunya", "takunye" ifadesi bir hata olmuş. Ben bir yandan da "takunya" kelimesinin kökenini merak ettiğim için onu da araştırdım.
Takunya kelimesi dilimize İtalyanca "taccone"den gelmiş. İtalyanca "tacco", "topuk" demektir. "Taccone" ise "büyük topuk" anlamına gelmektedir. "-one"yi büyütme eki gibi düşünebiliriz. Bu kelimenin çok daha eskisi ise Yunanca'ya dayanmaktadır. Yunanca'da "τακούνι" kelimesi "tahta topuk" demekmiş. Sizlerin de bildiği üzere biz tahta terliklere, nalınlara "takunya" deriz. Sanırım bu uyarı levhasını yazan adam İtalyanca biliyormuş da o yüzden "takunye" yazmış. "Taccona" olsaydı kökeni "takunya" yazardı. :)
Plastik terlikler karşısında var olma mücadelesi veren takunyalar şimdilerde cami şadırvanlarında ve hamamlarda az da olsa görülüyor ancak her geçen gün önemini kaybetmeye yüz tutuyor. Üreten firma da çok yoktur herhalde. Takunya güzel isim aslında be! :) Kaybetmeyelim bu değeri bence...
Hamam,şadırvan ve cami kültürünün Osmanlı'da geniş yeri var.Yunan ve İtalyanlara benzememek(farklı söylemek) adına ilk dile girişte "takunye-takunya" adı verilmiş olabilir mi?
YanıtlaSilAnadolu'da özellikle dilde en az çaba yasası var(kolayca - yakıştırarak söyleme-----lemon/limon/ilimon) ve aynı zamanda ecnebiye(gavura) benzememek muhalefet etmek yasası var...Tabi bu benim söylediklerimde özgün bir yorum...
Ecnebîlere benzememek için değil de kendi dillerine nasıl kolay geldiyse o şekilde alıp kullanmak çokça görülüyor. Bunun bir sürü örneği var.
SilYorumunuz için teşekkürler Sibel Hanım.