Hodbin - Bedbin - Nikbin - Dürbün

Recep Hilmi TUFAN | rehitu.com
By -
12
Başlıktaki kelimelerin birbiriyle nasıl bir ilişkisi olduğu hakkında bir bilginiz var mı? Ben de yeni öğrendim açıkçası ve sizlerle paylaşmak istedim. Geçenlerde bir sözlükte karşıma çıktı hodbin kelimesi. İlk defa duyunca araştırma gereği duydum. Hodbin, Farsça kökenli bir kelime ve "bencil" demekmiş. Benim etrafımda hiç kullanana rastlamadım. Siz daha önce duymuş muydunuz peki? Zaten eskiden kullanılyormuş İşte burada Türkçeleştirme çalışması tutmuş diyebiliriz.


Farsça "hod", "kendi" anlamına gelirken "bîn" ise "gören" anlamına geliyormuş. Sadece kendini gören, kendini beğenen kişilere diyoruz hodbin diye. Şimdi gelelim diğer kelimelerle ortak olan yönüne. Sonundaki "bin" kelimesi hepsinde aynı fark ettiyseniz. Haydi biraz da o kelimelerin arasına dalalım ne dersiniz?

Bedbin ile nikbin kelimeleri birbirinin zıttı. Farsça "bin"i zaten öğrenmiştik. "Bed", "kötü" demek (İngilizce'deki "bad" gibi düşünün); "nik" ise "iyi" demek. Birleştirirsek "bedbin", "kötü gören"; "nikbin" ise "iyi gören". Daha da Türkçesi "karamsar" ile "iyimser". Onu da mı anlamadınız o zaman "pesimist" ile "optimist" de diyeyim tam olsun. Peki siz bedbin biri misiniz, yoksa nikbin birisi mi? Hayata "bedbinâne" bir bakış mı atarsınız yoksa "nikbinâne" mi?

Dürbün ne işe yarar? Uzakları görmeye öyle değil mi? Görmek zaten "bin"di Farsça. Demek ki "dür" de "uzak" demek. "Dürbin" imiş sonra dürbüne evrilmiş. "Dürbün" için de "uzak gören" diyebiliriz. Dürbün kelimesine bakarken yeni bir deyim de öğrendim. "Dürbünün tersiyle bakmak" deyiminin anlamı da çok güzelmiş:


ѻ Dürbünün tersiyle bakmak: mec.
1. Olduğundan küçük görmek, önem vermemek, küçümsemek: Bugün memleketimiz millete dürbünün tersiyle bakan snop, taklitçi, câlî bir zihniyetin tazyîki altındadır (Ekrem H. Ayverdi).
2. Olaylara olumsuz gözle bakmak.

Ne güzel bir deyimmiş öyle değil mi? Örnek cümlede Ekrem H. AYVERDİ de sanki günümüzü anlatmış. Ne dersiniz? 

Hodbinden girdik, dürbünden çıktık. Seviyorum böyle doğaçlama yazmayı. Umarım siz okurlarım da seviyordur. Bu arada eğer ihtiyacınız varsa sahibi olduğum Ticarret.com'da dürbün de satılıyor. Tavsiye ederim. Almak veya göz atmak için tıklayın.


dürbün

Bu arada gözünüzden kaçmamıştır. Hodbin ile ilgili görselde "-bin" ile biten başka bir kelime de kullanılmış: "Hakbin". Süleyman ULUDAĞ'ın cümlesi şöyle "Sûfî hodbin değil hakbin, yâni Hakk’ı ve hakîkati gören ve dâima ondan söz eden kişidir (Süleyman Uludağ)."

Hakbin olabilmek dileğiyle...

Yorum Gönder

12Yorumlar


Yorumlarınızla yazıma katkıda bulunduğunuz için teşekkür ederim.

Forum'a da beklerim...

  1. bEN HİÇ DUYMADIM HODBİNİ

    YanıtlaSil
  2. Tüm kelimelerden haberdarım. Yazının sonunda hakbin ile tanıştım :) merhaba diyelim o zaman. Teşekkürler.
    not: Bir mim sizi bekliyor bloğumda. :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Uzun zamandır mimlenmiyordum. Geliyorum o zaman. Umarım zor değildir. :)

      Sil
  3. Ilk kez duydum.Ilgincmis

    YanıtlaSil
  4. İlk defa duydum bu kelimeleri, Süleyman Uludağ'ın bu açıklamasıda hoşuma gitti :)

    YanıtlaSil
  5. You have a wonderful blog! The topics you write about are very close to me. Thank you for sharing your thoughts!

    I follow you through GFC! If you want, go to my blog :)

    MY NEW POST: TOP 11 VERY CHEAP PROM DRESSES 2020 ♥

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. I hope you could understand what I write in my blog. :)

      I am going to visit you and follow you as soon as possible!

      Sil
  6. Hodbin kelimesini duymuştum ama anlamını öğrenmek sizin bloga nasip oldu ben hiç hodbin değilim sanırım :) Emeğinize sağlık

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hodbin olmadığını tahmin edebiliyorum abi ama merak ettiğim nikbin misin bedbin mi?

      Sil
Yorum Gönder

#buttons=(Anlaşıldı, Tamam!) #days=(20)

Bu blogda çerezler kullanılmaktadır. Şimdi Kontrol Et!
Ok, Go it!