Yedikçe Pembeleşen Flamingo

 

İnsan ve Hayat Dergisi'nin Ağustos 2024 sayısında bu güzel bilgiyi öğrendim. #BirYaşımaDahaGirdim dedim. Dünyaya Mercek bölümünde Selim SIRRI'nın kaleminden dökülen açıklamalar şöyle:

"Kenya'nın Nakuru Gölü'nde flamingo sürüleri. Flamingolar, dünyanın çeşitli sulak yerlerinde yaşarlar. Tek ayak üstünde dengede durmayı severler. Kıvrık bir gagaya sahip olan flamingolar hemen ayırt edilebilir canlılardandır. Yiyeceklerini sudan ve çamurdan çıkarttıktan sonra süzerek yerler. Yedikleri su yosunları ve algler sebebiyle zamanla tüyleri pembeleşir. Yediklerindeki bir çeşit renk verici olan karoten sebebiyle flamingoların tüyleri renk değiştirir. Yaşlandıkça pembeliklerinin artması da bundandır. Tabii flamingolar, bunun farkında değiller. Onların bu ilginç özelliği, şu soruyu getiriyor akla: İnsanoğlu da ne yediğini biliyor olsaydı ve yediklerinin boyasıyla boyansaydı acaba neler olurdu? Kim bilir, belki boyanıyordur..."

Flamingolar ile ilgili daha önce de bir yazı yazmıştım. Onu da aşağıdaki başlığa tıklayarak okumanızı tavsiye ederim:

493: Allı Turna Dedikleri Flamingo İmiş

Yine aynı dergide "Allah'ın adamıyık" diye ortalarda gezenlerin memleketine de uzunca bir bölüm ayrılmış. Neresi olduğunuzu anladınız herhalde. Tabii ki Adana! Adana isminin nereden geldiğine dâir de kısa bir bölüm ayrılmış. Biliyorsunuz ben etimoloji ile de çok ilgiliyim. Eskiden Kelimelerin Soyağacı adında blogum vardı. O yüzden o bilgileri de burada paylaşmak isterim.

Adana İsmi

Adana'nın, Fenike dilinde, söğüt anlamına gelen "adına" sözünden ad aldığını ileri sürenler vardır. Bu kişilerin düşüncelerine göre Seyhan Nehri kenarında söğüt ağaçları çok bulunduğu için şehre bu ad verilmiştir. Ezene ise Müslümanların Adana'ya verdikleri addır. Arap tarihçileri, Adana isminin, eski peygamberlerden Hazreti Yasef'in (a.s.) torunu Ezene'den geldiğini yazmışlardır.

Türkler, Toroslar'ı aşıp güneye indiklerinde buraya Çukurova adını vermişlerdir. Adana için kullanılan isimlerin karışıklıklara sebep olması nedeniyle 1878 yılında Osmanlılar Dönemi'nde yayınlanan bir fermanla yöre adının Adana olarak yazılmasına karar verilmiştir. Çünkü Edirne adı ile olan benzerliğinden dolayı, posta işlemlerinde karışıklığa neden oluyordu.

Bir rivayete göre Adana; "üzerinde" manasına gelen “a” ve "nehir" manasına gelen “danus” kelimelerinden türemiştir. M.Ö. 1500 yıllardan beri bu coğrafyanın isminin, yapılan keşiflerde "Adaniya" olduğu bilinmektedir. Büyük medeniyetlere başkentlik yapmış yerlere nazaran daha evvel kentleşmiş ve ismi, değişmeden günümüze kadar gelmiştir.

Adana'ya Özel Sokak Lezzetçisi: Kırkkatçı

Aynı dergide Adana'nın sokak lezzetlerinden de bahsediliyordu. Orada kırkkatçılardan şöyle bahsetmişler:

"Kırkkatçı ile ilk defa burada tanıştık. İlk bu satıcı ile konuştuk. Buna kırkbayır dolması da deniliyormuş. Hayvanların sindirim sisteminde bulunan bu yer, temizlenmesi zor olduğu için adına "kırkkat" deniliyormuş."

Ben de ilk defa duydum bu sakatatı. Ekşi Sözlük'te şöyle bir tanım var:

"Adana kırsalda kırkkatanak da derler buna. Hatta eskiler "beylere bok yediren" dermiş. Çok gözenekli ve irili ufaklı çok katlı olmasından mütevellit ne kadar temizlersen temizle mutlaka bir yerlerinde bir şeyler kalırmış. E lezzetinden dolayı da beylerin sofrasından eksik olmazmış."

İnsan ve Hayat ile Yedikıta dergileri gerçekten insanın ufkunu açan, genel kültür anlamında seviye atlattıran dergiler. Muhakkak sizlere de abone olmanızı tavsiye ederim. Sizin aylık olarak takip ettiğiniz dergiler var mı peki? Varsa tavsiye eder misiniz bize?