"Cinnet geçirilir mi, getirilir mi?" diye benim gibi çok kafa yoran olmuş yaptığım araştırmada gördüğüm kadarıyla. Her ne kadar güvenip inanmasam da ilk referans olarak TDK sitesine bakarım ben bu konularda. TDK, her ikisine de onay vermiş ve her ikisinin de doğru olduğunu söylemiş.
Yukarıda Hakkı DEVRİM'in Dil Yâresi köşesinden okuduğumuza göre doğrusu "cinnet getirmek" imiş. Hakkı DEVRİM bu konularda yabana atılamayacak bir referanstır ne de olsa.
Yine Ekşi'den What Can I Do Sourtimes da ancak "cinnet(i) getirmek" şeklinde doğru bir kullanım olabileceğini söylemiş.
Uludağ Sözlük'ten CikarinBeniBuradan rumuzlu yazar da arasındaki küçük anlam farkına dikkat çekmiş. Bu ayrım bana en mantıklı olanı geldi. Aynı şekilde E-Zeka.net isimli site de bu anlam farkını ortaya koymuş yazısında.
DilForum'un bahsekonu kullanımlar hakkında bir de anketi varmış. Ankete ben oy verdiğimde durum şöyle idi.
Tariflerinde küçük farklılıklar var ama:
Cinnet geçirmek: delirmek, aklını kaçırmak
Cinnet getirmek: bir an için delilik belirtisi göstermek
Bu açıklamaların ardından farklı kaynaklardan araştırmaya geçtim. Yazıma devam etmeden söyleyeyim; ben daha çok "cinnet geçirmek" deyimini kullanıyorum. "cinnet getirmek" bana saçma geliyor. Yazı sonunda fikrim değişecek mi bakalım!
Hakkı DEVRİM de zamanında Radikal'de bu konuda gelen bir soruyu cevaplamış:
Yukarıda Hakkı DEVRİM'in Dil Yâresi köşesinden okuduğumuza göre doğrusu "cinnet getirmek" imiş. Hakkı DEVRİM bu konularda yabana atılamayacak bir referanstır ne de olsa.
Ekşi Sözlük'te ve diğer sözlük sitelerinde de bu konularda ahkam kesmiş yazarlar. Kimisi "cinnet geçirmek" doğru derken kimisi de "cinnet getirmek" doğru demiş. Ekşi'den TheirGreatMasquerader rumuzlu yazar "cinnet geçirmek"in doğru olduğunu "kriz geçirmek" ile kıyaslayarak savunmuş.
Yine Ekşi'den What Can I Do Sourtimes da ancak "cinnet(i) getirmek" şeklinde doğru bir kullanım olabileceğini söylemiş.
Uludağ Sözlük'ten CikarinBeniBuradan rumuzlu yazar da arasındaki küçük anlam farkına dikkat çekmiş. Bu ayrım bana en mantıklı olanı geldi. Aynı şekilde E-Zeka.net isimli site de bu anlam farkını ortaya koymuş yazısında.
DilForum diye bir site var. Lise dönemlerinde ben de dilci olduğum için abone idim. (Yazıyı tamamladıktan sonra bir bakayım aboneliğim duruyor mu acaba?) Burada da tartışılmış bu konu. Huckster isimli kullanıcının açıklaması gayet iyi.
DilForum'un bahsekonu kullanımlar hakkında bir de anketi varmış. Ankete ben oy verdiğimde durum şöyle idi.
Bir güncel anket de biz koyalım ve yazıyı sonlandıralım. Siz hangisini kullanıyordunuz? Bu yazıdan sonra kullandığınız deyim değişecek mi? Hangisi doğru sizce? Hem anketimize katılıp hem de yorum yaparsanız sevinirim.
Güncelleme: 26.11.2020
İlk Paylaşım: 08.10.2017
Cinnet geçirmek deyimine daha alıştık sanki. Hep öyle kullanıldığından. Ama örnektekine cinnet demiyorum, bildiğin planlıyarak ve canavarca hisle adam öldürmek. Hala da sebebi bilinmiyor belki sapkın tarikatlar vs. işi. Sonuçta olan zavallı kızcağız ve ana,babasına oldu. Herkes cinnet geçirme bahanesine sarılıyor. :(
YanıtlaSilÖrnekteki Karabulut cinayetinin iç yüzü hâlâ daha adamakıllı aydınlatılabilmiş değil. Dediğiniz gibi olan yine garibana oldu. :(
SilBu konuyu ben de merak ediyordum, tevafuk oldu.
YanıtlaSilHer ne kadar "cinnet" durumu hoş bir durum olmasa da yaşanabilen bir şey. Bana da "cinnet geçirmek" tabiri daha yakın geliyor.
Emeğinize sağlık, güzel bir içerik olmuş.
Ne diyelim o zaman kimse ne cinnet getirsin ne de cinnet geçirsin. :)
SilCinnet geçirmek deyimi diyorum .)
YanıtlaSilOyunuz alınmıştır. :)
SilCennet geçirmek deyimini daha çok duyuyorum sanki.Oyum bu yönde olacak.
YanıtlaSilSiz de benim gibi cinnet geçirmek deyimini daha çok duyanlardansınız o zaman.
SilCinnet geçirmek olarak kullanıyordum. Bazı kelimeleri düşündükçe saçma gelir ya bana öyle oldu şimdi. Üçüncü bir fiil mi bulsak acaba?
YanıtlaSilGetirmek saçma bence. Götürmenin zıddı gibi. Ne alaka değil mi? Kaza geçirmek, hastalık geçirmek bunlar kullanılıyor. Ona kıyas edilebilir diye düşünüyorum.
"Cinnettirmek" diye bir kullanım fena olmaz herhalde. :)
SilCumhuriyet'te çalışırken tartışma konularından biriydi bu. Biz cinnet getirmek olarak yazardık.
YanıtlaSilCumhuriyet bu konularda en hassas gazetelerden birisi bildiğim kadarıyla. O yüzden dikkate alınmalı. Teşekkürler...
SilNe kadar guzel bir konu. Merakiniz sayesinde biz de bilgilenmis olduk. Rahmetli Hakki Devrim diyorsa dogrudur zaten. Genellikle haber metinlerinde getirmek kullaniliyor. Ama bazen kelimeler toplumun en cokbenimseyip konusmadilinde yaygin kullandigi sekliyle kaliyor ve bu da artik o kelimeyi o halinde dogru kabul etmemizi sagliyor diye dusunuyorum. Tesekkurler :)
YanıtlaSilDediğiniz gibi galat-ı meşhur olmuş bir sürü örnek var. Keşke öyle olmasa dediğimiz örnekler aslında bunlar. Teşekkürler yorumunuz için...
SilBen de cinnet geçirmek olarak kullanıyordum. Ötekini hala içselleştiremedim, rahmetli Hakkı Devrim' in görüşlerine kıymet vermeme rağmen. :) yine güzel bir konu.. ellerinize sağlık.
YanıtlaSilKalbim "geçirmek", mantığım "getirmek" diyor. Bakalım ilk kullanımımda hangisi çıkacak benim de. :)
SilRedhouse'un 1880'lerde yayınlanan sözlüğünde de jinnet ghetirmek şeklinde yazılmış. Cinnet geçirmek şekli sonradan çıkmış. Zaten nedamet getirmek "pişmanlık getirmek" - cinnet getirmek "delilik getirmek" uyumlu görünüyor.
YanıtlaSilEski bir yazıma yaptığınız bu katkınız için çok teşekkür ederim. Yazıyı güncellemek gerektiğini de anladım bu şekilde.
SilAbi yine çok yönlü bir yazı olmuş :) Herkeslerin görüşüne yer vermişsin. Televizyonlarda cinnet getirdi çok kullanılıyor. Kulağımız ona daha aşina.
YanıtlaSilOlumlu yorumların için teşekkür ederim kardeşim. 3 sene önceki yazımı güncelleyip tekrar paylaştım.
Silcinnet getirmeyi duymamıştım daha önce
YanıtlaSilhep cinnet geçirmek diye kullanılır diye bilirdim
aydınlanmış oldum
sağolasınız
Ben de "geçirmeyi" tercih edenlerdenim aslında ama ikisi de kullanılıyor ve doğru.
SilYorumunuz için teşekkür ederim MaviAnne.
Cinnet getirmek/geçirmek..Aslında bunun Türkçe karşılığı argo bir kelime "kafayı yemek"de olabilir,herhalde.."Vah zavallı,kafayı yedi!" gibi..İlginç bir araştırma olmuş,emeğinize sağlık..😊
YanıtlaSilO da uygun bir karşılık aslında Ertuğrul Bey. Katkınız için teşekkürler...
SilI just know the different by reading your post...
YanıtlaSilThank you for sharing
You are welcome Tanza. Thanks for stopping by!
Silcinnet yapılııır kikiki :)
YanıtlaSilVay câni vay! :)
SilBenim aklıma cinnet geçirmek olarak yerleşmiş. Bundan sonra da böyle kullanmaya devam ederim iyi ki TDK iki kullanımı da kabul etmiş :)
YanıtlaSilAynen öyle. Cinnet getirmek bana hâlâ uzak bir kullanım. :)
Sil