Sittîn Sene Düzelmeyiz!

Recep Hilmi TUFAN | rehitu.com
By -
33
Türkçe Hataları konusunda zaman zaman yazıyorum. Bu konularda yazdığım her seferde bahsediyorum sanırım ama eskiden sırf bu konuyla ilgili turkcehatalari.com adı altında blogum vardı. Tüm eski bloglarımın kaderini paylaştı o da. Sıkıldım ve siliverdim.


Bu yazımda da sizlere birkaç yazım ve kullanım hatasından bahsedeceğim. İlki başlıkta da geçen "sittîn sene" deyimi ile ilgili.

* Sittîn (S..tim) Sene

Buraya yazmaktan imtinâ ediyorum ancak bir yanlışı düzeltmek için de o yanlışı bir şekilde ifade etmek gerekiyor. Geçen senelerde bir fabrikada ürünlerimizle ilgili demo çalışması yaparken bölüm sorumlusu ustabaşı laf arasında bu deyimi "s..tim sene" (Sin'li küfür sözcüğü) olarak kullandı. İçimden güldüm ama yanlışını da söyleyemedim ilk defa tanıştığımız için. 

Peki ne demek bu yanlış kullanılan "sittîn sene"? Öncelikle zarf olarak kullanılıyor ve "sittînsene" şeklinde birleşik kullanıldığını söylüyor TDK. "Sittîn" Arapça'da 60 (altmış) demek. Yâni "60 sene" anlamına geliyor bu kullanım. 

Ancak sadece "60 sene" anlamında kullanılmıyor. Kullanım yerine göre "çok uzun zaman", "asla gerçekmeyecek bir durum", "belirlenemeyecek kadar uzun zaman", sonsuza kadar, ömür boyu", "asla" vb. anlamlara geliyor.

Bahsettiğim ustamız bu deyimi birinden duymuş ve yazılışını araştırmadan sin'li küfür sözcüğü ile kullanıyordu. Onun gibi olanlar hiç de azımsanmayacak sayıda diye düşünüyorum!

Bu arada "sittîn sene" için kaynak araştırırken şu videoya denk geldim. Onu da yazımı şenlendirsin diye buraya bırakıyorum.

Kamufle & Gökçe'nin "Sittîn Sene" isminde bir eseri varmış:

* Şu Hortumlu Dünyada Fil YaLNız Bir Hayvandır!
Başlıktaki "düzelmeyiz" kısmıyla ilgili yazımıza geçelim şimdi de. Alt başlık bir kitap ismi belki çoğunuz biliyorsunuzdur. Ahmet Şerif İZGÖREN'in harika kitaplarından biri. Okumanızı tavsiye ederim. Bu kitaptan bir alıntı yapan blog arkadaşımız (ismini vermem uygun olmaz diye düşünüyorum) kitabın ismini yaNLış yazmış. Aynı yazısında "grup" yazacağına "gurup" yazmış. Kendisinin bu yaNLışlarına dikkat çekmek için şöyle bir yorum yazdım:
Kitabın adı doğru mu? İnternette aratıyorum ama bulamıyorum. 

Tırtıllar gurup vaktinde mi teste tâbî tutulmuş acaba?
Kendisi buradaki ince mesajı anlamayıp kitabın adı doğru evet diyerek giriş yapıp kitabın adını yine yaNLış yazmış. "Gurup" kelimesine ise hiç değinmemiş. 
Şimdi efendim bu kelimelerin doğru yazılışlarına geçmeden önce yine aynı konuyla ilgili olan bir anımı da buraya ekleyeyim:
Twitter'daki @OliverTrolley kullanıcı adına sahip zararsız troll sabah akşam attığı twitlerden birinde iki defa yaNLış olarak "yanlız" kelimesini kullanmış. Ona cevap yazan birine de "bir mukabele" diye karşılık vermiş. O da ona doğrusu "bil mukabele" demiş. Cagi Bey bu sefer "Bi bitmediniz yav!" deyince ben de olaya nokta koyan twitimi attım. (Nokta koydum çünkü beni dikkate alıp cevap yazmadı.)
İkinci kısmı en başından itibaren özetleyecek olursak:
  • YANLIZ değil YALNIZ
  • YALNIŞ değil YANLIŞ
  • GURUP tan vakti demektir; GRUP ise topluluk anlamında kullandığımızdır.
  • BİRMUKABELE değil BİLMUKABELE
  • Bu da bonus olsun: BİLADER değil BİRADER
YaNLış bulmaya çalışmıyorum ancak çok gözüme çarpıyor böyle şeyler! Bu konuda yaLNız değilimdir herhalde! Sizde de var mı böyle takıntılar? Ne dersiniz "sittînsene" böyle gider mi bu iş? Düzelir miyiz?

Yorum Gönder

33Yorumlar


Yorumlarınızla yazıma katkıda bulunduğunuz için teşekkür ederim.

Forum'a da beklerim...

  1. Bu bilgilendirmeler için teşekkürler Teyzom.
    Devletin inatla atamadığı edebiyat öğretmenleri grubuna yavaş yavaş yaklaşan bir öğretmen adayı olarak, yapmış olduğun bu paylaşımlardan dolayı, gerek aileden biri olman hasebiyle gerekse Türkçemizi doğru kullanma konusunda bilinçli davranan bir birey olman hasebiyle seninle gurur duyuyorum...

    Bas gaza... Kim tutar seni... :)

    YanıtlaSil
  2. Bilmukabele birleşik yazılır :) Güya düzeltmeye çalışıyor ama daha da bozuyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O detayı yazmadım bile artık. Tebrikler senin de gözünden kaçmamış Ali!

      Sil
    2. Bilmukabe sizlerin dediği gibi de yazılmaz .)


      Bi'l-mukabele böyle yazılır zira Osmanlı paleografyasi okuyan arkadaşlar daha iyi bilir. Dip not düşeyim istedim .)

      Gerçi iyi bir Türkçe kullanabilmek için Farsça Arapça bilmek gerekir. Bunun yanında Osmanlıca zaten demiyorum çünkü onsuz zaten olmaz. Ama düzeltmek için ihtimam göstermek de fayda var.

      Sil
    3. Oooo o detaylara girersek işimiz var kardeşim. Bu arada detaylı Arapça gramer ve giriş düzeyinde Osmanlıca gramer dersleri aldığım için ben seni çok iyi anlıyorum ama bir iki gömlek üst versiyonu oluyor artık oralar bizim bu çabamızın. :)

      Sil
    4. Fakat sizin de bilmediğiniz bir şey var sanırım biz Latin harflerine geçtik. Bu nedenle dilimize aldığımız sözcükleri de orijinal şekli ile değil Latin harflerine uygun biçimde yazıyoruz. Alta yer alan kaynakta da (ki kendisi TDK olur) görebileceğiniz gibi Türkçe olarak yazmak istiyorsanız benim dediğim gibi yazmalısınız. Arapça'sı da zaten beni ilgilendirmez. ( http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5b12dbd66444d3.95072521 )

      Sil
  3. Müfred’in yorumuna katılıyorum. Gençler özellikle sosyal medyada değişik bir dil kullanıyorlar. Kasıtlı olarak yanlış yazıyorlar bazı kelimeleri :(

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yeni bir dil mi doğuyor acaba Arif Bey?

      Sil
    2. Ben bunun gençlikle alakalı olduğunu düşünmüyorum açıkçası. Ben de gencim sonuçta ve bu konulara çok dikkat ederim. Çevremde ki çoğu arkadaşım da böyle. Yaştan çok dilin önemini anlamayanların yaptığı bir şey bu.

      Sil
    3. Çok haklısın Ali kardeşim. Ben de gençken forumların İnTeRNeTTinHoCa'Sı iDiM Ve NeDeNSe aYNeN BöYLe YaZıYoRDuM o ZaMaNLaR! Bozduğum kelimeler de olmuştur belki sen o zamanlar CHoCuuQ'muşsundur daha. :) Şimdi ise savunuyorum dilimizi işte.

      Sil
  4. Kendilerince bir ergen dili var da biz mi bilmiyoruz acaba Muhterem Müfred? :)

    YanıtlaSil
  5. Aslında o yüz yüzeyken öne çıkardığı duygularını klavye üzerinden gösterme biçimi. 'Random gülme' diye geçer internette. Karşıdakinin durumuna verdiğiniz tepkiyi ellerinizi klavyeye vurarak gösterirsiniz veya 4 parmağınızla rastgele harfler yazarak. Çeşitli şekilleri vardır.

    YanıtlaSil
  6. Bunların hepsi dile önem vermemekten geçiyor. Ayrıca başka ülkelerin dilleri elimizin altında olduğu için onları doğru telaffuz edemememiz kendi dilimize de sıçrıyor. Yabancı dilleri kendimiz için önemli hissetmediğimizden doğru telaffuz etmeye özen göstermiyoruz ve bu aynı şekilde kendi dilimize de yansıyor bence.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok doğru bir tespitte bulundunuz Furkan Bey. Sorunların hepsi önemsememekten kaynaklanıyor.

      Sil
  7. Karşı karşıyayken bile öyle gülen biri olmadığım için yine de saçma geliyor. :) sdfkjbsdhfvb :)

    YanıtlaSil
  8. Genel bakıldığında Furkan Özden Beye ek olarak artık yüzeysel bakıyoruz olgulara belki de bu yüzden önemsemeyişimiz maalesef...

    Dil büyük bir nimet ki dil Türkçe olunca

    Selamlar

    YanıtlaSil
  9. Bir kitabımın yorumunda bu "gurup/grup " için uyarıldım , gerçekten de tdk'da doğrusunun grup olduğu yazıyor , fakat benim Türk Dili ve Edebiyatı kitaplarımdan birinde "gurup" olarak almış , hem de hepsini "isim gurupları , sıfat gurupları "gibi . Ufak bir detaydır ama hala aklımda yer etmiştir , Türk Dili ve Edebiyatı İnşallah 4. sınıf öğrencisi olacak biri :D

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O kitabı yakın ve ardınıza bakmadan uzaklaşın Sn. Kitap Eylemi! :)

      Sil
  10. Hocam sittin sene kelimesinin uzun zmaan olduğunu biliyordum ama 60 sene olduğunu senden öğrendim. Sağol Recep Hocam. Bir çok kelimeyi ve anlamını senin blogdan öğreniyoruz desek yeridir. İyi çalışmalar.

    YanıtlaSil
  11. Faydali bilgiler olmus tesekkürler 😊

    YanıtlaSil
  12. Ben okudukça gözlerim kanıyor Recep Abi. Geçen bir online kurs sitesinde 'Blog Yazarlığı' dersi gördüm. İlgimi çekti tanıtımına bir bakayım dedim bir sürü yazım hatası! Ya sen insanlara kurs vermeden önce yazım kurallarını öğrensene ayı! Bir tayfa var, uyardığımız zaman 'Ya ben işte öylesine yazıyorum önemsemiyorum.' diyorlar. Allah aşkına böyle şey olur mu? Dilimiz, tarihimiz bizim milli değerlerimizdir. Biz korumazsak kim koruyacak? Yemin ederim dolmuşum :D :D

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sen de çok dolmuşsun be kardeşim! Bu konulara kafa patlatmak bile güzel. Teşekkürler YaLNız ama Özgür! :)

      Sil
  13. Çok eğlendim okurken :)
    Bir de ayrı yazılan -de -da’lar var...
    Katılıyorum, düzelmeyecek :)

    Keyifli bir yazıydı, Google Plus aracılığıyla paylaşırken “birileri beğenmiş sanki” demişsiniz. O birileri arasına ben de katıldım! :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. -de ve -da'lar artık klasikleşti! Bahsetmekten dilimde tüy bitti!

      G+'ta öyle dememin sebebi yazı Mayıs ayında yazılmasına rağmen bugünlerde bir anda 3000 hit alması idi. Birisi link vermiş ama kim çözemedim! :)

      Sil
Yorum Gönder

#buttons=(Anlaşıldı, Tamam!) #days=(20)

Bu blogda çerezler kullanılmaktadır. Şimdi Kontrol Et!
Ok, Go it!