Araba Kumandasından Sütre

Son cuma namazını Eskişehir OSB'deki camide eda ediyordum. Sadece cuma namazının farzını kılıp gidenler veya 10 rekatlik cuma namazını kılıp zuhr-i ahir namazını kılmadan camiden erken çıkanlar maalesef ki insanların önünden geçip gidiyorlar ve buna hiç dikkat etmiyorlar. Dikkat edenler de var ancak çok nadir. Onlardan bir tanesi bana denk geldi ve önümden geçerken arabasının küçücük anahtarını "sütre" niyetine önüme dikip geçti. "Allahım sonunda dualarım kabul oldu ve bir kulun vasıtası ile bana araba gönderdin. Ne kadar şükretsem azdır." diye içimden geçirirken adam anahtarı tekrar aldı ve yoluna devam etti. :) 

5 sene önce kaleme aldığım "Sütre Koyalım; Koymayanlara Koyduralım!" başlıklı yazımın özellikle yorumlar kısmında sütrenin hangi şartlara hâiz olması gerektiği hakkında bilgi yer almaktadır. Sütre öyle herhangi bir şeyden olmuyor. Bunu ben de o yazıyı kaleme aldıktan sonra öğrenmiştim mesela. Ha derseniz ki neden sütre koymadın son cuma namazında önüne diye, ben esasında mutlaka önüme bir duvarı veya namaz kılan başka birini sütre niyetine alırım ancak o önümden geçen kişi sanırım öyle sıkışmış olacak ki sütre ile benim aramdan geçmiş oldu ben kıyamda olduğum için. 

Sütre ile Sutrayı Karıştıran Yapay Zeka

Bu yaşadığım araba kumandasından sütre olayından sonra bu konuda tekrar bir blog yazayım düşüncesi ile son zamanlarda bende alışkanlık olmasından mütevellit yapay zekaya "Sütre hakkında bilgi verebilir misin?" diye sordum. ChatGPT beni hayal kırıklığına uğrattı ve gitti İslâmî bir terim olan sütreyi Hinduizm'le ilgili bir terim olan "sutra" ile karıştırdı.

"Sütre," Hindu dini metinlerinin ve geleneklerinin düzenlenmesi ve uygulanması için oluşturulmuş olan yazılı bir rehberdir. "Sütre" kelimesi, Sanskrit dilinde "kurallar" veya "ilkeler" anlamına gelir. Hinduizm, karmaşık bir dini geleneğe sahiptir ve bu gelenek, Vedalar (kutsal metinler), Upanişadlar (felsefi metinler), Puranalar (mitolojik ve dini hikayeler), Bhagavad Gita (kutsal şarkılar) gibi birçok metni içerir. Sütreler, bu büyük metinlerin öğretilerini daha özlü ve öz bir şekilde sunarlar.

Sütreler genellikle öğrenci ve rahiplerin karmaşıklığı azaltmak ve temel ilke ve kuralları anlamalarına yardımcı olmak amacıyla yazılmıştır. Hindu dini geleneği içinde farklı okullar ve inanç sistemleri bulunduğundan, her bir okulun kendi Sütreleri vardır. Örneğin, Vedanta geleneği Advaita Vedanta, Dvaita Vedanta gibi farklı Sütreler üretmiştir.

En ünlü Hindu Sütresi, "Vyasa Sutra" veya "Brahma Sutra" olarak da bilinir ve Hindu felsefesinin temel konularını ele alır. Vyasa veya Vedavyasa olarak da anılan bu metin, Vedanta felsefesinin temel ilkelerini ve Vedaların yorumlanmasını ele alır.

Sütreler, Hindu rahipler ve öğrenciler tarafından incelemek, öğrenmek ve uygulamak için kullanılır. Bu metinler, Hindu dini öğretilerin ve geleneklerin devam etmesini sağlar ve dini yaşamın pratik yönlerini düzenler. Ayrıca, Sütreler Hindu dini geleneğin felsefi boyutunu anlamak isteyenler için de önemli bir kaynak oluştururlar.

 

Ama aynı soruyu yönelttiğim Google'ın yapay zekası Bard ise yine farkını gösterdi ve sütreye sütre gibi cevap verdi.

Sütre, namaz kılarken önünden geçilmesini engellemek için konan veya bu amaçla kendisine yönelinen engeldir. Sözlükte "örtmek, gizlemek" anlamına gelen "setr" kökünden türemiştir.

Sütre, namaz kılanın huşûuna engel olmayacak şekilde dik ve sağlam olmalıdır. En az bir arşın (70 cm) yüksekliğinde olmalıdır. Sütre edinmek sünnettir, farz değildir. Ancak sütre edinmek, namaz kılanın huşûuna engel olabilecek şeyleri engellemek için önemlidir.

Sütre edinilebilen şeyler şunlardır:

• Duvar, ağaç, direk, baston, ok, mızrak gibi dik duran ve namaz kılanın huşûuna engel olacak ölçüde sallanmayan nesneler
• İnsan veya hayvan (İmam Azam'a göre)

Sütre edinilemeyen şeyler şunlardır:

• Yere serilmiş bez, halı, kilim gibi şeyler
• Yatay duran nesneler
• Sallanan nesneler

Sütre edinmek, namazın geçerli olması için şart değildir. Ancak sütre edinmek, namazın huşûunu korumak ve namaz kılanın huşûuna engel olabilecek şeyleri engellemek için önemlidir.

Sütre edinmenin bazı faydaları şunlardır:

• Namazın huşûunu korumaya yardımcı olur.
• Namaz kılanın huşûuna engel olabilecek şeyleri engeller.
• Namaz kılanın saygınlığını ve değerini gösterir.

Sütre edinmek, namaz kılan her müslüman için faydalıdır.

Demek ki neymiş? Yapay zekanın her söylediğine, her yazdığına ve her çözdüğüne inanmamak gerekirmiş. Yapay zekayı yenecek doğal zekalı olanlar sizlersiniz! Ezdirmeyin kendinizi! Yorumlarınızı bekliyorum...

Bu yazımı beğendiniz mi? Eğer beğendiyseniz İngilizce olarak kaleme aldığım HodjaEffendi bloguna ve Forum'a da beklerim.